Bardzo często spotykam się z myleniem przez klientów pojęć „uznanie ojcostwa”, a „ustalenie ojcostwa”. Zdarza się również, iż klienci myślą, że pojęcia te oznaczają jedno i to samo. Otóż nic bardziej mylnego!

Zgodnie z art. 62 § 1 kro, jeżeli dziecko urodziło się w czasie trwania małżeństwa albo przed upływem trzystu dni od jego ustania lub unieważnienia, domniemywa się, że pochodzi ono od męża matki. A zatem mąż matki z mocy prawa uznawany jest od razu za ojca dziecka (co oczywiście może zostać obalone w późniejszym procesie sądowym, o czym w artykułach wcześniejszych). Jeśli jednak rodzice dziecka nie są małżeństwem, a pozostają w związku nieformalnym lub z jakichś przyczyn rozstali się nim dziecko się urodziło to ojcostwo należy uznać albo je ustalić.

Uznanie ojcostwa polega na tym, że mężczyzna, od którego dziecko pochodzi dobrowolnie oświadcza przed Kierownikiem Urzędu Stanu Cywilnego, że jest ojcem tego dziecka. Aby oświadczenie to było skuteczne, matka dziecka musi potwierdzić jego prawdziwość natychmiast lub w terminie trzech miesięcy od jego złożenia.

W/w oświadczenie może zostać złożone również przed sądem lub przed konsulem (wskazuję, że są różne poglądy co do złożenia oświadczenia przed sądem).

Z ustaleniem ojcostwa mamy zaś do czynienia wtedy, gdy domniemany ojciec nie chce uznać dziecka lub gdy uznaniu temu sprzeciwia się matka dziecka. Ustalenie ojcostwa następuje w toku procesu sądowego, który wszcząć może matka, ojciec, dziecko, jeśli osiągnęło pełnoletność lub prokurator, jeśli wymaga tego ochrona praworządności. Wszczynając sprawę o ustalenie ojcostwa istnieje możliwość uregulowania również kwestii związanych z nazwiskiem dziecka, władzą rodzicielską, kontaktami z dzieckiem, alimentami, a także pokryciem wydatków matki związanych z ciążą i porodem.

Reasumując wskazać należy, iż w/w sposoby ustalenia pochodzenia dziecka pozamałżeńskiego są odmienne i zależą one poniekąd od dobrej woli stron. Uznanie ojcostwa jest sposobem szybszym i mniej kłopotliwym, zaś ustalenie ojcostwa wiąże się z wszczęciem postępowania sądowego, które może nie należeć do przyjemnych.

Podstawa prawna:

art. 62 § 1, art. 72, 73 i 84 ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (tj. Dz. U. z 2017 r., poz. 682 z późn. zm.),

Komentarz do art. 62 § 1, art. 72, 73 i 84 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego pod red. J. Wiercińskiego, wyd. 1.