Zgodnie z art. 52 § 2 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, rozdzielność majątkowa powstaje z dniem oznaczonym w wyroku, który ją ustanawia, a w wyjątkowych wypadkach sąd może ustanowić rozdzielność majątkową z dniem wcześniejszym niż dzień wytoczenia powództwa, w szczególności, jeżeli małżonkowie żyli w rozłączeniu.

W myśl powyższego przepisu sąd orzekający w sprawie zobowiązany jest oznaczyć w sentencji wyroku uwzględniającego powództwo datę z którą zostaje ustanowiona rozdzielność majątkowa tj. dzień, miesiąc i rok, nawet jeżeli powód sam o to nie wnosił (jest to obligatoryjny element wyroku!). W przypadku niedopełnienia przez sąd tego obowiązku, zgodnie z poglądem Sądu Najwyższego strona zgodnie z art. 351 § 1 Kodeksu postępowania cywilnego, ma prawo złożyć wniosek o uzupełnienie wyroku w ciągu dwóch tygodni od jego ogłoszenia lub od dnia doręczenia, a jeżeli strona nie skorzysta z przysługującego jej uprawnienia to przyjmuje się, iż rozdzielność majątkowa została ustanowiona z dniem uzyskania przez wyrok prawomocności.

Sąd co do zasady może oznaczyć datę powstania rozdzielności majątkowej pomiędzy dniem wytoczenia powództwa a dniem wydania wyroku lub z datą wcześniejszą niż wytoczenie powództwa, jeżeli uzna, że zachodzą ku temu ważne powody.

Najczęstszym przypadkiem z jakim można się spotkać na sali sądowej to ustanowienie rozdzielności majątkowej z datą wniesienia powództwa lub z datą uprawomocnienia się wyroku. Niemniej jednak jak wskazano w w/w przepisie dopuszczalne jest również ustanowienie rozdzielności majątkowej między małżonkami z datą wsteczną, czyli wcześniejszą niż data wytoczenia powództwa. Ustalenie w orzeczeniu sądowym rozdzielności majątkowej z datą wsteczną uzależnione jest od wystąpienia sytuacji wyjątkowej i jako przykład wskazać należy, iż w ustawie za sytuację o charakterze wyjątkowym uznano pozostawanie przez małżonków w separacji faktycznej, długotrwałej. Nie oznacza to jednak, że w każdym przypadku wystąpienia takiej separacji dopuszczalne jest ustanowienie rozdzielności z datą wsteczną, konieczne jest całościowe rozważenie sytuacji danego małżeństwa!

Warto również wiedzieć, iż w przypadku żądania ustanowienia rozdzielności majątkowej z datą wsteczną sąd szczegółowo przesłucha strony postępowania w zakresie ustalenia okoliczności i powodów, dla których strona wnosi o ustalenie rozdzielności z datą sprzed wniesienia powództwa czy uprawomocnienia się wyroku, a także, że istnieje spore prawdopodobieństwo, że prokurator zgłosi chęć przystąpienia do toczącego się postępowania i będą mu przysługiwały takie same prawa jak pełnomocnikowi strony, a zatem będzie on mógł m.in. uczestniczyć w rozprawach, zadawać stronom i świadkom pytania, składać pisma procesowe i odpowiednie wnioskami.

Pamiętać również należy, że jeżeli po ustanowieniu rozdzielności majątkowej zamierzamy kolejno złożyć wniosek o podział majątku wspólnego to data ustanowienia rozdzielności majątkowej ma bardzo duże znaczenie, gdyż to właśnie na tą datę badany będzie stan i skład majątku małżonków i od tej daty będzie zależało, w jakim zakresie małżonkowie powinni rozliczyć się za czynności dokonane po ustaniu wspólności majątkowej.