„Żyjemy z żoną od kilku miesięcy w rozłączeniu. Dzieci mieszkają z matką, a mi przysługuje pełna władza rodzicielska. Chciałbym się dowiedzieć jaki jest zakres tej władzy, jakie mam obowiązki a jakie prawa jako rodzic względem moich dzieci?”

Jak to zostało w jednym z poprzednich artykułów wskazane, Kodeks rodzinny i opiekuńczy nie zawiera definicji władzy rodzicielskiej, jednakże w doktrynie przyjmuje się, że jest to ogół spoczywających na rodzicach obowiązków i przysługujących im praw wobec dziecka. Zgodnie zaś z art. 95 § 1 kro, władza rodzicielska obejmuje w szczególności obowiązek i prawo rodziców do wykonywania pieczy nad osobą i majątkiem dziecka oraz do wychowania dziecka, z poszanowaniem jego godności i praw.

Ponieważ, powyższe wyliczenie nie stanowi katalogu zamkniętego, a świadczy o tym użyty przez ustawodawcę zwrot „w szczególności”, odnieść się należy również do art. 98 kro, który jest uzupełnieniem w/w przepisu i który przyznaje rodzicom prawo reprezentacji dziecka (o czym będzie w osobnym poście).

Reasumując wskazać należy, że władza rodzicielska obejmuje: pieczę nad osobą dziecka, zarząd majątkiem dziecka i reprezentowanie dziecka.

W pierwszej kolejności odniosę się do pojęcia pieczy nad osobą dziecka i wyjaśnię, iż obejmuje ona obowiązek i prawo wychowania dziecka (rodzice mają prawo wychować dziecko zgodnie z własnymi przekonaniami, lecz pamiętać należy, iż mają oni obowiązek uwzględniać również przekonania dziecka, jego prawo do własnych poglądów, sumienia i wyznania, jeśli jego stopień dojrzałości na to pozwala), obowiązek i prawo kierowania dzieckiem (np. wpajanie dziecku zasad moralności, poszanowania drugiej osoby), obowiązek zapewnienia dziecku środków na jego utrzymanie i wychowanie (w miarę swoich możliwości, stosownie do potrzeb dziecka i jego możliwości) oraz obowiązek dbałości o zdrowie i bezpieczeństwo dziecka.

Na wychowanie dziecka składają się troska o jego prawidłowy rozwój psychiczny i fizyczny (np. zapisanie dziecka na zajęcia sportowe), dbałość o rozwijanie zdolności i talentów, zapewnienie dziecku odpowiedniego poziomu wiedzy według jego zdolności i predyspozycji, dbałość o realizowanie przez dziecko obowiązku szkolnego i uwzględnienie potrzeby udzielenia stosownej pomocy w celu uzyskiwania przez dziecko zadowalających wyników w nauce (np. zapisanie dziecka na korepetycje, jeśli ma problem ze zrozumieniem danego przedmiotu).

Do sfery zaś kierowania dzieckiem należą czynności faktyczne i prawne takie jak określenie miejsca pobytu, odebranie od osoby nieuprawnionej, czasowe powierzenie dziecka innej osobie, wybór szkoły, zajęć pozalekcyjnych, kontrola spędzania wolnego czasu i kontrola dostępu do informacji.

Odnosząc się zaś do sprawowania pieczy nad majątkiem dziecka wskazać należy, iż piecza ta obejmuje zarząd majątkiem dziecka, dysponowanie dochodem z tego majątku, rozliczenie z zarządu majątkiem, kontrola sytuacji majątkowej dziecka oraz podejmowanie działań w celu zapobieżenia wszelkim nieprawidłowościom w zarządzenie wykonywanym przez inne osoby.

Mimo w/w praw i obowiązków rodziców względem ich małoletniego dziecka pamiętać należy o najważniejszej zasadzie, którą jest wykonywanie władzy rodzicielskiej z poszanowaniem godności i praw dziecka. Władza rodzicielska powinna być wykonywana w taki sposób, jaki jest najlepszy dla dobra dziecka!

Podstawa prawna:

art. 95 i 98 ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (tj. Dz. U. z 2017 r., poz. 682 z późn. zm.)

Komentarz do art. 95 i 98 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego pod red. J. Wiercińskiego, wyd.1.