„Wraz z żoną oczekujemy przyjścia na świat naszego pierwszego dziecka. Żona pozostała przy nazwisku panieńskim, a zatem nie posiadamy jednakowego nazwiska. Chciałbym się dowiedzieć jakie nazwisko będzie nosić nasze wspólne dziecko?”Zgodnie z art. 88 § 1 kro dziecko, co do którego istnieje domniemanie, że pochodzi od męża matki, nosi nazwisko będące nazwiskiem obojga małżonków. Jeżeli małżonkowie mają różne nazwiska, dziecko nosi nazwisko wskazane w ich zgodnych oświadczeniach. Małżonkowie mogą wskazać nazwisko jednego z nich albo nazwisko utworzone przez połączenie nazwiska matki z nazwiskiem ojca dziecka.
W myśl § 2 w/w przepisu oświadczenia w sprawie nazwiska dziecka są składane jednocześnie z oświadczeniami o nazwiskach, które będą nosić małżonkowie. Jeżeli małżonkowie nie złożyli zgodnych oświadczeń w sprawie nazwiska dziecka, nosi ono nazwisko składające się z nazwiska matki i dołączonego do niego nazwiska ojca.
A zatem, jeżeli małżonkowie noszą to samo nazwisko, to dziecko z mocy prawa nosi nazwisko będące nazwiskiem jego rodziców. Natomiast w sytuacji, gdy małżonkowie noszą różne nazwiska lub nazwiska złożone o innej kolejności członów każdego z nich powstaje tzw. uprawnienie do ukształtowania nazwiska dziecka, czyli złożenia zgodnego oświadczenia woli, w którym małżonkowie wskażą nazwisko matki, nazwisko ojca, bądź nazwisko utworzone przez połączenie nazwiska matki z nazwiskiem ojca dziecka.
Jeżeli natomiast rodzice dziecka nie są zgodni co do kwestii jego nazwiska i nie złożyli zgodnego oświadczenia w tej sprawie dziecko nosi nazwisko składające się z nazwiska matki i dołączonego do niego nazwiska ojca.
Co istotne i o czym należy pamiętać, to to, iż oświadczenie składane w sprawie nazwiska dziecka nie ma charakteru ostatecznego. Przy sporządzeniu aktu stanu cywilnego pierwszego wspólnego dziecka małżonkowie mają możliwość złożenia przed kierownikiem urzędu stanu cywilnego zgodnego oświadczenia o zmianie wskazanego wcześniej nazwiska dziecka albo złożenia oświadczenia w sprawie nazwiska dziecka, jeżeli nie zostało przez nich wskazane. Oświadczenie takie wyznacza nazwiska kolejnych dzieci małżonków.
Warto w tym miejscu również wskazać, iż ani rozwód rodziców dziecka ani unieważnienie małżeństwa nie ma wpływu na nazwisko dziecka urodzonego z takiego związku, bowiem nadal funkcjonuje domniemanie pochodzenia dziecka od męża matki. Jeśli więc, któryś z małżonków chce zmienić nazwisko dziecka po rozwodzie to obowiązany jest uzyskać zgodę drugiego rodzica lub zastępczą zgodę sądu opiekuńczego, która zastępuję zezwolenie rodzica sprzeciwiającego się. Sąd wydając taką zgodę kieruje się przede wszystkim dobrem dziecka, a jeżeli dziecko ukończyło trzynaście lat, to do zmiany nazwiska potrzebna jest także jego zgoda.
Pamiętać należy, iż zastępcza zgoda sądu nie powoduje zmiany nazwiska, a jedynie pozwala na złożenie wniosku o zmianę nazwiska dziecka do właściwego kierownika urzędu stanu cywilnego!
