Pierwszym, najprostszym i najkrótszym sposobem ustanowienia rozdzielności majątkowej jest umowa notarialna, do której zawarcia niezbędna jest zgodna wola małżonków. W przypadku braku takiej zgody, małżonek, który chciałby ustanowić rozdzielność majątkową, musi złożyć do właściwego sądu odpowiedni pozew, o czym będzie w kolejnym artykule.

A zatem, wracając do pierwszego sposobu ustanowienia rozdzielności majątkowej wskazać należy, iż w myśl art. 51 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, w razie umownego ustanowienia rozdzielności majątkowej, każdy z małżonków zachowuje zarówno majątek nabyty przed zawarciem umowy, jak i majątek nabyty później.

Z w/w przepisu wynika, iż umowa ustanawiająca ustrój rozdzielności majątkowej powoduje, że zamiast trzech mas majątkowych (majątek wspólny, majątek osobisty żony, majątek osobisty męża) w małżeństwie funkcjonują tylko dwa majątki: osobisty żony i osobisty męża, brak jest natomiast majątku wspólnego!

Pamiętać należy, iż mimo ustanowienia ustroju rozdzielności majątkowej małżonkowie mają możliwość wspólnego nabywania przedmiotów majątkowych. Rzeczy te stają się wówczas przedmiotem współwłasności i do majątku osobistego każdego z małżonków wchodzi udział we współwłasności.

Warto dodać, iż umowne wprowadzenie ustroju rozdzielności majątkowej może nastąpić zarówno przed zawarciem małżeństwa (tzw. intercyza), jak i w dowolnym momencie jego trwania. Umowę tą można zmienić lub rozwiązać (jeśli rozwiązanie następuje w czasie trwania małżeństwa to między małżonkami powstaje wspólność ustawowa, chyba, że strony postanowią inaczej). Umowa obowiązuje od chwili jej zawarcia albo od późniejszego terminu oznaczonego w umowie i nie działa wstecz.

W umowie majątkowej małżeńskiej możliwe jest także ustalenie nierównych udziałów w majątku objętym wcześniej wspólnością majątkową małżeńską oraz dokonanie rozliczeń z tytułu nakładów poczynionych wcześniej z majątku wspólnego na majątki osobiste oraz z majątków osobistych na majątek wspólny, jak też rozliczenie spłaconych długów.

Kolejno wskazać należy, iż zgodnie z art. 51¹ kro każdy z małżonków zarządza samodzielnie swoim majątkiem, a zatem do majątku osobistego jedynym uprawnionym jest małżonek, któremu on przysługuje i tylko on jest uprawniony do samodzielnego zarządzania tym majątkiem. Nie jest on zobowiązany do uzyskiwania zgody współmałżonka na dokonanie czynności prawnej ani do informowania go o stanie swego majątku!